Menselijke stemmen analyseren: dat kan AI al behoorlijk goed. Maar op basis van een stem in staat zijn om neurodegeneratieve ziekten sneller te diagnosticeren? Of alleen het stemgeluid van iemand nodig hebben om in no-time de uitspraak en leesvaardigheid van diegene goed te kunnen beoordelen? Dat zijn uitdagingen waar Cristian Tejedor-García zich op richt. In dit interview maken we nader kennis met hem en met zijn ambitie.
Als in spraakherkenningstechnologie gespecialiseerde computerwetenschapper deed hij eerder, in zijn thuisland Spanje, al het nodige voorwerk. Zo ook in Nederland, want in 2021 startte hij bij de Radboud Universiteit in Nijmegen. Zijn inspanningen leverden hem een toekenning van een AiNed Fellowship grant op. En sinds begin van dit jaar geeft hij daar als assistent professor leiding aan Responsible AI for Voice Diagnostics (RAIVD). Een baanbrekend onderzoeksproject.
Het RadboudUMC beschikt over veel medische data, onder andere over Parkinson-onderzoek. Maar binnen de muren van de Radboud Universiteit is er ook verrassend veel data en kennis aanwezig over de inzet van AI binnen het onderwijs. Met dank aan het NOLAI (het Nationaal Onderwijslab AI) dat deel uitmaakt van de campus. Het is dan ook niet toevallig dat Tejedor-García zijn onderzoekswerk momenteel in Nijmegen voortzet. Tijdens zijn promotieonderzoek in Spanje, van 2016 tot 2020, citeerde hij regelmatig spraaktechnologie-experts van de Radboud Universiteit. Helmer Strik en Catia Cucchiarini bijvoorbeeld, beiden bij het Centrum voor Taalwetenschap werkzaam voor de onderzoeksgroep Taal en Spraak, Leren en Therapie. “Die onderzoeksgroep staat wereldwijd zeer hoog aangeschreven”, benadrukt Tejedor-García. “Ik vind het dan ook een grote eer om daar nu ook deel van uit te maken.”
Het siert Tejedor-García, die bescheidenheid. Daarbij is het goed om te beseffen dat de AiNed Fellowship grant uitsluitend wordt toegekend aan uitzonderlijke AI-talenten. Dit jonge Spaanse toptalent heeft dan ook indrukwekkende prestaties op zijn naam staan. Zo ontving hij als PhD-student aan de Spaanse Universidad de Valladolid de kwalificatie cum laude voor zijn proefschrift Design and Evaluation of Mobile Computer-Assisted Pronunciation Training Tools for Second Language Learning.
En dat proefschrift was nog maar het begin. Daarbij helpt het dat er momenteel veel interesse is voor de inzet van AI binnen de gezondheidszorg en het onderwijs, waarbij steeds duidelijker wordt dat AI-spraaktechnologie in beide domeinen een grote rol kan spelen. “Onze stemmen vertellen meer over ons dan we beseffen”, geeft Tejedor-García aan. “Dankzij AI is het nu al mogelijk om stemmen razendsnel te analyseren. Daarbij helpt het dat AI op specifieke informatie kan inzoomen en op basis daarvan kan aangeven of er aandachtspunten zijn. Maar hoewel er op dat vlak al veel expertise is opgebouwd, zijn we nog niet waar we willen zijn”.
“Op dit moment hebben op spraak gebaseerde AI-diagnoses twee grote problemen: ze werken niet voor iedereen even goed en ze kunnen soms privéinformatie onthullen”, licht hij toe. “Dat betekent dat er slimmere datatechnieken en sterkere privacymaatregelen nodig zijn. En dat is dan ook precies waar we ons tijdens het RAIVD-project op richten. Ons doel is om AI-spraakherkenningstechnologie te ontwikkelen die kwetsbare groepen, zoals kinderen en ouderen, helpt in hun dagelijks leven. Zo werken we aan een AI-toepassing die het op basis van stemmen mogelijk maakt om een vroegtijdige diagnose voor neurodegeneratieve ziekten als Parkinson en Alzheimer te maken. Daarnaast kijken we hoe AI-spraaktechnologie kan worden ingezet om de leesvaardigheid van kinderen te verbeteren”.
Het door Tejedor-García aangestuurde project bestaat uit zes PhD-studies en in totaal zijn er dertig personen bij betrokken. Zij zijn begin dit jaar gestart en zullen zich binnen dit project tot eind 2028 inspannen om AI-spraaktechnologie op een doorslaggevende manier te verbeteren. Kortom: een omvangrijk onderzoeksproject waarbij er ook nog eens veel invalshoeken aan bod komen. Er is dan ook nauw contact met AI-hub Oost-Nederland, het MKB Datalab-Oost, ELLIS en relevante, aan gezondheid gerelateerde ICAI-labs. Verder maken Tejedor-García en zijn team dankbaar gebruik van Radboud AI: een campuswijd initiatief dat alle activiteiten op het gebied van AI en datawetenschap met elkaar verbindt.
Ook handig: de steeds geavanceerdere AI-spraaktechnologie die Tejedor-García en zijn team ontwikkelen, helpt hem regelmatig bij het leren van de Nederlandse taal. “Voor ons onderzoek testen we regelmatig prototypes. Daarbij richten we ons op kinderen en oudere groepen. De vragen die zij krijgen, test ik zelf ook altijd om te kijken of het allemaal goed werkt en of er geen gekke dingen in staan. Daarbij gaat het om laagdrempelig materiaal, dus zelf steek ik er ook aardig wat van op”.
De taal beheersen is prettig, want door zijn onderzoeksproject is Tejedor-García in ieder geval tot 2029 aan Nederland verbonden. Maar heimwee naar Spanje lijkt hij niet te hebben. “Het is hier overal groen. En het is fijn om overal naartoe te kunnen fietsen zonder me zorgen te hoeven maken over steile beklimmingen”, zegt hij lachend. “Ik vind Nederland een geweldig land om in te werken en te wonen en voor mijn gevoel heb ik me inmiddels ook al goed aangepast aan het leven hier”.
Op de vraag waar zijn interesse voor technologie en AI vandaan komt, moet Tejedor-García meteen aan de elektronische polshorloges van zijn vader denken. “Hij had een grote verzameling van dat soort horloges en als kind lukte het mij al om voor al die verschillende exemplaren de juiste tijd in te stellen, bijna zonder dat ik daarbij hoefde na te denken. Familie en vrienden wisten mij ook altijd te vinden als ze hulp nodig hadden bij het instellen van elektronische apparaten. En mijn interesse voor AI ontstond toch wel tijdens het kijken van sciencefictionfilms, zoals The Matrix, Blade Runner en 2001: A Space Odyssey”.
De drie films die hij noemt, schetsen een nogal grimmig beeld van wat AI voor de mensheid kan betekenen. “Ja, dat klopt. Later, tijdens mijn elfjarige universitaire studie leerde ik hoe je AI op een verantwoorde manier kunt gebruiken, zodat het mensen verder kan helpen. Met mijn onderzoek heb ik me daar altijd op gericht en dankzij de toekenning van de AiNed Fellowship grant kunnen we nu vanuit het RAIVD-project een grote bijdrage leveren aan de onderzoekgemeenschap die zich bezighoudt met op spraak gebaseerde AI-toepassingen. Ik hoop dat onze onderzoeksresultaten straks op een positieve manier een grote maatschappelijke impact zullen hebben”.
“Daarbij hoop ik dat op spraak gebaseerd AI-onderzoek ook expliciet in de AI-verordening van de EU wordt opgenomen”, vervolgt hij. “Ik weet dat de Nederlandse AI Coalitie zeer actief bijdraagt aan discussies over die Europese wet die duidelijkere grenzen gaat stellen aan de inzet van generatieve AI. Met AI-spraaktechnologie is er veel te winnen, maar alleen als dat op een verantwoorde manier gebeurt”.
Meer informatie over de toekenning van de AiNed Fellowship grant en het RAIVD-project is te vinden op de website van de Radboud Universiteit en de NWO-website. Meer weten over het onderzoekswerk van Cristian Tejedor-García? Kijk dan op zijn website of stuur hem een e-mail.
Over de AiNed Fellowship grants
Het inzetten van uitzonderlijk AI-talent is van belang om de nationale kennis- en opleidingsbasis op het gebied van AI te versterken. De AiNed Fellowship grants helpen Nederlandse academische kennisinstituten om AI-talenten aan te trekken die in de regel kunnen kiezen tussen diverse met elkaar concurrerende aanstellingen. Dit programma is gericht op uitzonderlijke AI-talenten die kunnen worden ingezet in een AI-vakgebied, uiteenlopend van technologie tot de sociale wetenschappen en de geesteswetenschappen.